اختلال عملکرد جنسی و عوامل مرتبط با آن در زنان شیرده

مقدمه: گذر از دوران بارداری که با تغییراتی در عملکرد جنسی همراه است یک بحران روانی اجتماعی به شمار می آید. تفاوتهای اجتماعی، فرهنگی و مذهبی ممکن است عامل اختلاف نتایج درمورد شیوع و عوامل موثر بر اختلال عملکرد جنسی پس از زایمان باشند. شناخت این مشکلات و مداخلات به موقع در ارتقای کیفیت زندگی موثر می باشد. این مطالعه با هدف بررسی اختلال عملکرد جنسی زنان شیرده و عوامل مرتبط با آن در طی یک سال پس از زایمان انجام گرفت.   روش­کار: این مطالعه توصیفی- مقطعی روی 528 زن مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی قائمشهر در فاصله سالهای 87-88 با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انجام شد. زنان شیردهی که بین 2 تا 12 ماه از تاریخ آخرین زایمانشان گذشته، متاهل، باسواد و از شرکت در مطالعه رضایت داشتند، انتخاب شدند. معیارهای خروج از مطالعه شامل زنانی بود که به هر علت از همسرشان دور بوده، نوزاد خود را از دست داده یا به بیماری شدید روحی و جسمی دچار بودند. مشخصات فردی و مامایی در فرم اطلاعاتی ثبت و عملکرد جنسی با پرسشنامه شاخص عملکرد جنسی زنان (female sexual function index) بررسی شد. اطلاعات پس از جمع آوری با استفاده از آمار توصیفی، کای دو و تی تست تجزیه و تحلیل و پردازش گردید.   یافته­ها: حدود نیمی از زنان (4/41 %) درجاتی از اختلال عملکرد جنسی در طی یک سال پس از زایمان داشتند که اغلب در حد خفیف بود (4/30%). اختلال عملکرد شدید در طی سه ماه اول پس از زایمان شایعتر بود (4/71%). شیوع اختلال عملکرد تا ماه 9 کاهش و سپس افزایش مختصری می یافت (01/0 = p ). سن، مدت ازدواج و فرزند بیشتر، تحصیلات کمتر و خستگی مادر با اختلال عملکرد جنسی ارتباط معنی داری داشتند (05/0 >p).   نتیجه­گیری: شیوع اختلال جنسی پس از زایمان بیشتر از جمعیت عمومی زنان می باشد. اختلال در 3 ماه اول و ماه 9 تا 12 پس از زایمان شایع تر است. با توجه به اینکه اغلب زنان جهت رفع مشکل خود مراجعه نمی کنند، کارکنان بهداشتی درمانی باید از این اپیدمیولوژی خاموش و عوامل موثر بر آن آگاه باشند تا بتوانند اقدامات پیشگیرانه، درمانی و مشاوره ای لازم را انجام دهند.